Erik (56) woont sinds enkele maanden bij zijn broer in huis. Voor het overlijden van zijn ouders heeft hij altijd met hen gewoond. Toen zijn ouders wegvielen is hij wegens wanbetalingen van de huur op straat gezet. Het is voor Erik altijd moeilijk geweest om aan het werk te blijven en hij heeft weinig interesses. Ook vindt hij het lastig om zelf te koken, op te ruimen en een dagritme aan te houden. Zijn broer Paul heeft Erik met open armen ontvangen, maar vindt dat het tijd wordt dat hij op zichzelf gaat wonen. De relatie met Erik is inmiddels behoorlijk verslechterd en Paul heeft daarvoor contact gezocht met de gemeente. Erik is nu door de gemeente doorverwezen naar een GGZ-aanbieder gespecialiseerd in autisme. Er is alleen pas over enkele maanden plek voor hem. Door Eriks problematiek kan hij nog niet zelfstandig wonen en heeft hij de afgelopen jaren flink schulden opgebouwd.
Maatschappelijke opgave
Alle gemeenten staan voor de maatschappelijke opgave om passende ondersteuning te bieden voor mensen met GGZ-problematiek. Hiervoor is het van belang om een optimale omgeving te creëren voor deze inwoners in de gemeente. Hieraan is het volgende ondersteunend:
- Een basisinfrastructuur voor passende ondersteuning, zoals voldoende ondersteuning, (geplande en ongeplande) begeleiding en dagbesteding; afstemming met ambulante behandelteams; (24-uur) bereikbaarheid, crisis- en tijdelijke 24-uurs opvang).
- Het (tijdig) beschikbaar hebben van voldoende passende huisvesting, zowel voor individuele bewoning van betreffende inwoners als groepswoningen voor geclusterde varianten.
- Het verbinden van de verschillende gemeentelijke hulpbronnen voor deze cliënten met elkaar, zoals de Wmo-ondersteuning met schuldhulp, uitkeringen, toezicht.
Het realiseren van deze opgaven vraagt van gemeenten dat er een duurzame en samenhangende aanpak komt. In veel gemeenten gaat de huidige aanpak vooral uit van aanbodsturing; het beschikbaar maken van verschillende, losse elementen van dienstverlening. In die benadering kan voor de betreffende inwoners wel meer aanbod worden gerealiseerd. De vraag is of dat tot duurzame en integrale oplossingen leidt waar zij echt mee gebaat zijn. Veelal is het gevolg dat de inwoner ‘van het kastje naar de muur wordt gestuurd’ en ‘tussen wal en schip valt’, nog los van alle problemen die voortkomen uit de psychiatrische aandoening.
Een nieuwe aanpak, vanuit het perspectief van de inwoners, leidt ertoe dat de problematiek op verschillende leefdomeinen in samenhang wordt verlicht. Door niet meer vanuit aanbod, maar vanuit de opgaven en oplossingen te redeneren, kan die nieuwe aanpak ontstaan. Een andere wijze van benaderen van de ambulantisering, vanuit de maatschappelijke opgave en de vraag van individuele inwoners, leidt tot slimmere, betere en duurzame oplossingen. Dit vraagt niet alleen om andere beleidskeuzes van gemeenten, maar ook om maatschappelijke partners die bereid en in staat zijn om in onderlinge samenwerking tot die slimme oplossingen te komen. Oplossingen die een beter antwoord bieden op de vragen van inwoners. En dit vraagt om modernisering van de onderlinge relaties, waarbij de gemeente als partner een ‘PACT’ naleeft met alle partijen die gezamenlijk willen bijdragen aan het realiseren van nieuwe, effectieve en efficiënte oplossingen voor de inwoners.
Deze samenhangende aanpak vanuit een PACT tussen gemeenten en partners, werkt door in de condities en randvoorwaarden waaronder deze partners kunnen functioneren, inclusief hun interne organisatie en bedrijfsvoering. De middelen die je kiest moeten passen bij je visie. Wil je intensief samenwerken en geloof je in maatwerk dan moet je ook zorgen dat je bekostiging daar ruimte voor biedt. De aanbieder moet voldoende vertrouwen krijgen om per inwoner te durven kiezen voor de beste oplossing en niet voor de onderdelen uit het bestaande aanbod die het best aansluiten. Dat betekent dat je erop moet vertrouwen dat als je dat doet je je bestaansrecht niet verliest; samen moet je kijken wie welke hulp het beste kan bieden en daarvoor durven kiezen. Dus ook het opdrachtgeverschap van gemeenten is een aangrijpingspunt, inclusief een doorvertaling naar de klassieke instrumenten zoals contractering, bekostiging en monitoring.
Auteurs: Nico Dam (Senior adviseur) en Eline Lubbes (Adviseur)
Bron: Sociaalweb.nl (opent in een nieuw venster)
